Như Huyễn Thiền Sư Thích Từ Thông
TẬP ĐẾ
Tập đế là nhân của Khổ đế. Tập đế có nghĩa : Chứa nhóm, hội tụ, chở đựng những thành phần nghiệp bất thiện. Tất cả những nghiệp trong tập đế, khi biểu hiện đều là nhân khổ. Thế cho nên, học giáo lý TỨ DIỆU ĐẾ ta thấy rõ hai dòng nhân quả : Nhân quả triền phược là KHỔ và TẬP. Nhân quả giải thoát là DIỆT và ĐẠO.
Truy nguyên tận gốc của Tập đế, khởi thỉ từ “tam tế” và “lục thô”.

TAM TẾ
Tập đế xa rời đạo chánh chân
Thập triền, thập sử bám theo gần
“Vô minh nghiệp” khởi “năng kiến tướng”…
“Hiện tướng” đan thành lưới khổ KHỔ NHÂN

Thập triền, thập sử bám theo gần
“Vô minh nghiệp” khởi “năng kiến tướng”…
“Hiện tướng” đan thành lưới khổ KHỔ NHÂN

Tế là vi tế, cái nhỏ nhất, cái khởi thỉ, ví như chất ẩm mốc, từ ẩm mốc sanh men, từ men sanh nấm vậy. Có nấm là do chất ẩm mốc ban đầu…
Vô minh nghiệp, ví sự im ẩm, sự biến chất ban đầu. Năng kiến tướng, cảnh giới tướng : Khái niệm chủ quan, khách quan, ươm ướm phát sanh…
Tam Tế: | 1) Vô Minh Nghiệp 2) Năng kiến 3) Cảnh Giới |
⇒ Tướng |
Vô minh nghiệp, ví sự im ẩm, sự biến chất ban đầu. Năng kiến tướng, cảnh giới tướng : Khái niệm chủ quan, khách quan, ươm ướm phát sanh…